Zgodnie z art. 180a k.k. kto na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub w strefie ruchu, prowadzi pojazd mechaniczny, nie stosując się do decyzji właściwego organu o cofnięciu uprawnienia do kierowania pojazdami, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Przestępstwo prowadzenia pojazdu mechanicznego po cofnięciu uprawnień do kierowania pojazdami zostało wprowadzone do Kodeksu karnego w maju 2015 roku, w ramach nowelizacji przepisów dotyczących bezpieczeństwa w komunikacji. Przedmiotem przestępstwa z art. 180a k.k. jest jednak ochrona nie tylko bezpieczeństwa w komunikacji, lecz również porządku publicznego oraz poszanowania decyzji organów państwowych. Celem ustawodawcy jest bowiem pociąganie do odpowiedzialności karnej tych osób, które pomimo wydanej wobec nich decyzji o cofnięciu uprawnień do kierowania pojazdami, prowadzą pojazdy mechaniczne w ruchu lądowym na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub w strefie ruchu.

Wydanie przez Starostę decyzji o cofnięciu uprawnień do kierowania pojazdami nastąpi m.in. w przypadku orzeczenia wobec sprawy przestępstwa środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych. Pamiętać jednak należy, iż decyzja Starosty o cofnięciu uprawnień do kierowania pojazdami oraz orzeczenie przez Sąd w sprawie karnej zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych to dwie różne kwestie, niezależne od siebie. Co istotne, zakończenie okresu na jaki orzeczono zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych nie oznacza automatycznego przywrócenia uprawnień do kierowania pojazdami. Przywrócenie uprawnień do kierowania pojazdami następuje bowiem również na podstawie decyzji Starosty, po spełnieniu przesłanek, określonych w ustawie z 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami.

W przypadku popełnienia przestępstwa prowadzenia pojazdu mechanicznego po cofnięciu uprawnień istotne może okazać się wykazanie okoliczności, które przemawiałyby za umorzeniem postępowania karnego z uwagi na znikomy stopień społecznej szkodliwości czynu lub za warunkowym umorzeniem postępowania.

Jedną z okoliczności, przemawiających za przyjęciem znikomego stopnia społecznej szkodliwości czynu, może być posiadanie przez sprawcę przestępstwa zagranicznego dokumentu prawa jazdy. W wyroku z dnia 20 maja 2016 r. Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim (sygn. akt: IV Ka 125/16) wprost stwierdził, „że oskarżony także posiadał zdolności do kierowania pojazdami mechanicznymi i subiektywne przekonanie, że posiada zalegalizowane uprawnienia do kierowania pojazdami. Czyn jakiego dopuścił się oskarżony nie cechuje się znacznym ciężarem gatunkowym. Wobec powyższego zarówno stopień zawinienia oskarżonego, jak i stopień społecznej szkodliwości czynu uznać należy za znikomy, biorąc pod uwagę całokształt okoliczności przedmiotowo – podmiotowych, ujawnionych w rozpoznawanej sprawie”.]

Orzecznictwo przyjmuje również, iż za przyjęciem znikomego stopnia społecznej szkodliwości czynu mogą przemawiać okoliczności związane ze zdaniem egzaminu na prawo jazdy oraz podjęciem czynności mających na celu uzyskanie decyzji o przywróceniu uprawnień. Jak wskazał Sąd Okręgowy Warszawa – Praga w Warszawie „sposób i okoliczności popełnienia czynu, rodzaj i charakter naruszonego dobra, a także pozostałe kryteria z art. 115 § 2 k.k. przemawiają za stwierdzeniem, że czyn charakteryzuje znikomy stopień społecznej szkodliwości. Jak już podkreślono we wcześniejszej części uzasadnienia oskarżony zdał egzamin na kategorię „A” i „B”, co było warunkiem niezbędnym do zmiany decyzji o cofnięciu uprawnień w tym zakresie. Natomiast, jak słusznie zauważył skarżący Ł. M. nie dopełnił obowiązków formalnych związanych z przywróceniem uprawnień do kierowania pojazdami w zakresie kategorii „A” i „B”, co było niezbędne z uwagi na zakres wniosku z dnia 18 lutego 2014 roku o przywrócenie cofniętego uprawnienia. W ocenie Sądu Odwoławczego z uwagi na zaliczenie egzaminu na prawo jazdy kategorii „A” i „B” stopień społecznej szkodliwości czynu zarzucanego oskarżonemu ocenić należy, jako znikomy w rozumieniu art. 1 § 2 k.k. i art. 115 § 2 k.k.”

W przypadku braku podstaw do przyjęcia znikomego stopnia społecznej szkodliwości czynu, Sądy zwracają uwagę na możliwość zastosowania wobec sprawcy przestępstwa z art. 180a k.k. instytucji warunkowego umorzenia postępowania. W wyroku z dnia 19 listopada 2018 r. Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim podkreślił, że „Sąd Okręgowy warunkowo umorzył postępowanie karne wobec oskarżonego na okres próby jednego roku, uznając, że środek ten jest adekwatny do czynu, którego się dopuścił, a biorąc pod uwagę, iż oskarżony był dotychczas niekarany, a także jego właściwości i warunki osobiste oraz dotychczasowy sposób życia, istnieje uzasadnione przypuszczenie, że pomimo niewymierzania mu kary, oskarżony w przyszłości będzie przestrzegał porządku prawnego.”

W ramach toczącego się postępowania karnego o czyn z art. 180a k.k. konieczne jest więc przedstawienie okoliczności, które mogłyby przemawiać za jego umorzeniem z uwagi na znikomy stopień społecznej szkodliwości czynu lub orzeczeniem wyroku warunkowo umarzającego postępowanie.

Jeśli mają Państwo pytania lub wątpliwości związane z konkretnym postępowaniem, zachęcamy do kontaktu z Kancelarią.